De afgelopen dagen is er extra veel over de verhoging van de AOW-leeftijd gesproken en gepubliceerd. Het SER-overleg is mislukt, Maurice de Hond meet de temperatuur van het land inmiddels met enige regelmaat, vakbondacties worden voorbereid. Zelf ben ik er, met het oog op de vergrijzing en op het feit dat we allemaal gemiddeld stukken ouder worden dan een halve eeuw geleden én omdat de meesten op latere leeftijd gaan werken dan diezelfde halve eeuw geleden, van overtuigd dat de AOW-leeftijd omhoog kan.

Werken aan flexibiliseringsideeën, zoals onlangs ook voorgesteld door de PvdA, zie ik daarbij wel zitten. De leeftijd waarop wordt gestart met werken verschilt namelijk nogal. En het ene werk is het andere niet. Het zal geen makkelijke discussie worden, maar zij moet gevoerd worden.

Twee andere, samenhangende ideeën en een derde, echt een ‘schoolvoorbeeld'

Levensloop & loopbaan'planning'. De levensloopregeling is nu een paar jaar oud en in praktijk, en mag zich niet verheugen in een hoge belangstelling. Toch zouden werkgevers en werknemers hier - of in ieder geval van iets dergelijks - meer gebruik van moeten maken. Zorgverlof, sabbaticals, meerjaarse perioden van niet-werken (maar zorgen, of leren, of ontdekken, of ...) en dergelijke - graag andere, minder ‘schuldige' woorden! - zouden moeten worden ingezet om het leven van mensen tussen zeg 20 en 70 veel flexibeler, plezieriger en waardevoller in te richten. We moeten af van gedachte dat er na je 40e niet veel meer mogelijk is (in steeds meer beroepen: "... als je het voor je 40e niet gemaakt hebt.").

Raar, maar mooi: meer tijd voor het leven resulteert in langer en meer energie in het werk, langer en meer plezier in het werk, langer en meer betrokkenheid in het werk.

Versnipperde loopbanen. Uitzend- en detacheringsbureaus zouden versnipperde loopbanen (horizontale loopbanen, maar dat klinkt ook al zo besmet; en het moet ook buiten de huidige organisatie en zelfs sector kunnen) kunnen regelen. (Waarbij ik ‘loopbaan' niet definieer als een louter opwaarts gericht werkend leven!) Adam Smith en Frederick Taylor hebben ons ooit geleerd dat het in het kader van specialisatie en productiviteit beter is om steeds hetzelfde te doen, maar dat paradigma houdt niet langer stand. Als je nou eens goede mogelijkheden had om iedere zoveel jaar, ook als je al de 40 bent gepasseerd, gewoon iets totaal anders te gaan doen? Zonder dat dat gek, onmogelijk, mesjogge gevonden wordt, en ontmoedigd? Als we - werknemers en werkgevers - dat nou eens heel gewoon zouden gaan vinden en zelfs gaan stimuleren en faciliteren? Dan houden we werken waarschijnlijk veel langer vol, zowel fysiek als mentaal. Dat laatste aspect is overigens heel belangrijk. De verveling die bij velen na hun eerste 10-15 jaar werken toeslaat, treedt dan níet in. De motivatie blijft hoger. En de productiviteit en de flexibiliteit en de servicegerichtheid en verbeter- en innovatie-ideeën dus ook.

Raar, maar mooi: korter specialiseren, langer presteren.

Werkgymnastiek en werkzwemmen. Langer doorwerken betekent ook beter op de gezondheid van jezelf en je collega's respectievelijk je werknemers en je teamleden letten en daar actief en op een positieve manier aan werken. Anders hou je het niet decennia lang vol. We kennen natuurlijk allemaal schoolgymnastiek en schoolzwemmen, maar vanaf zeg je 16e ben je aan je eigen ambities en discipline overgelaten, en dat gaat bij de meesten vroeg of laat niet goed. Dus: werkgymnastiek! Werkzwemmen! Twee keer een uurtje in de week lekker met je 'klas' (team, afdeling, ...) (gedeeltelijk) in de tijd van de baas en met een opgeleide gym- of zwemleraar/-lerares lekker aan spel & sport doen. Geen bedrijfssport, bedrijfsfitness en van die kreten - klinkt veel te pretentieus en veel te weinig teamgericht. Ook zeker niet persé iets fanatieks of heftigs, bijvoorbeeld gericht op één of ander sportevenement (zoals de Van dam tot dam-loop of de marathon van New York of ...). Nee, gewoon lekker samen als team bezig zijn en 'per ongeluk' een beetje aan lijf en leden werken. Trefbal, apekooi, floepetikkeman, trampolinespringen, in de ringen, bordjes van de bodem duiken. Werkgym, werkzwemmen - goed voor lijf én geest en sfeer en humeur.

Raar, maar mooi: meer spel in het werk is een serieuze oplossing.

We moéten langer (door)werken. Laten we ervoor zorgen dat we dat kunnen én graag willen! Dat werken niet meer wordt ervaren als sta in de weg, maar als een geweldige manier om gebalanceerd, gezond, plezierig en geïnspireerd te leven.