Rutte 1 was, en nu vooral Rutte 2 ís enorm bezig met geld, met bezuinigen, of correcter geformuleerd: lastenverzwaringen. Opdat de overheidsfinanciën weer op orde komen. Want dat zou goed zijn voor de economie. Prima idee.

Totaal verkeerde timing. De overheidsfinanciën op orde proberen te brengen kan ook slécht zijn voor de economie. Dat heeft Nederland de afgelopen jaren wel duidelijk gemaakt: van gezonde jaloersmakende groeier zijn we veranderd in krimp- en stagnatiemirakel.

An sich zijn gezonde overheidsfinanciën super-belangrijk, maar gezonde overheidsfinanciën zijn geen doel; een sterke, gezonde economie is veel belangrijker (en ook geen doel, maar middel - voor veiligheid, welvaart en welzijn). De waarde van het weer gezond maken van de overheidsfinanciën is vooral een kwestie van timing. Zoals Keynes ons naar aanleiding van de Grote Depressie al leerde: financieel gezond maken doe je in gunstige economische tijden; in ongunstige economische tijden mogen (moeten!) de overheidsfinanciën zo ongezond worden als maar nodig (!) is. (Dat betekent natuurlijk niet: over de balk smijten naar onzinnige doelen, uitgeven met als enig doel dat het geld keihard moet rollen.)

Gunstige economische tijden hebben we na 2008 nog niet gehad. Ook toen het begin 2010 weer wat beter ging, was er absoluut nog geen sprake van een gezonde economische groei. Het is zelfs zo dat we met onze dogmatische Nederlandse bezuinigings- en lastenverzwaringsingrepen ons economisch herstel in de knop gebroken hebben.

Vind je deze Krugmaniaanse analyse echt domme waanzin, lees dan eens dit heerlijke, multifocaal beschouwende, goed onderbouwde The Economist-artikel ‘Sovereign doubts’ (met zo’n typische en prachtige Economist-woordspeling). (Maar je had alweer een jaar vers onderbouwd kunnen twijfelen aan het bezuinigingsdogma - zie 'No short cuts' en nu, oktober 2013, heeft ook de Europese Commissie berekend dat en uitgevogeld hoe austerity economisch herstel in de weg heeft gezeten.)

Wat Rutte wél heel goed doet, en waar ik hem om waardeer, is steeds verwijzen naar onze krachten, onze successen en onze succesnummers, en dat met het nodige optimisme. Terecht! Belangrijk! Werk aan het Winnaarseffect!

Drie kanttekeningen, of aanvullingen, waarmee Rutte zijn optimisme serieus aanstekelijk én realistisch kan maken:

1. Ten eerste, hij moet erbij vertellen wat anderen in Nederland hiervan kunnen of zouden moeten leren, en ervoor zorgen dat de condities voor dat succes en leerproces worden beschermd en breder getrokken.
2. Ten tweede moet hij eventuele voldaanheid vanwege onze successen en welvaart voorkomen of de kop indrukken. Resultaten uit het verleden geven immers absoluut geen garantie voor de toekomst. En de Romein Sallustius wist al 50 jaar voor het begin van onze jaartelling, op basis van Klassieke ervaring: “De favoriete ondeugden van welvaart zijn losbandigheid en hoogmoed.”
   We moeten scherp, gedreven, alert en open blijven.
3. Die twee kanttekeningen culmineren in deze derde: we hebben behoefte aan een visie op en een Visie (een 'droomverhaal' - nee, niet persé een strategie), krachten & competenties en energie voor de mogelijkheden van de grote fundamentele maatschappelijke issues en de Nieuwe Toekomst, het Eiland van de volgende dag. En nee, het Topsectorenbeleid biedt dat niet; deze opinie geeft al meer houvast en energie dan het hele Topsectorenapparaat (gelukkig begint dat inzicht al een beetje door te breken). En een beeld van de route om die Nieuwe Toekomst te bereiken.

Daarom:

Raad 1: Behoud het optimisme en de trots, het gerechtvaardigde zelfvertrouwen, en blijf onze successen vooral tonen en vieren.

Raad 2: Dicht het financiële gat, maar stop met de lastenverzwaringsingrepen en het vergroten van de onzekerheid van de Nederlandse burgers en werkgevers en daarmee de stop op ons economisch herstel. Start met strategisch gerichte bezuinigingen, o.a. op de overtollige overhead / regelgeving / betuttel- en pamperzucht / (semi) overheid; reduceer de aangeleerde hulpeloosheid, de plichteloosheid en de rechtopallesheid tot het reële minimum. Begin met het formuleren van de juiste rol van de overheid en breng vervolgens de overheidsfinanciën in lijn, en daarmee (langzaam maar verantwoord) op orde. Snij bij voorkeur in de schaduw van je visie! (zie hierna, Raad 4, 5 en 6).

Raad 3: Begin met het faciliteren, creëren en regisseren van een sterke, gezonde financiële sector (en neem ook hiervoor de tijd).

Raad 4: Geef duiding en geef richting aan de Nederlandse toekomst, wees een rationeel optimist, creëer een groot perspectief, een Visie, handel in hoop, creëer grote zinvolle uitdagingen en ontwerp daartoe een ambitieuze, futureproof, op maatschappelijke issues (de 7 Grote Golven) gerichte Grand Dutch VisionMissionAmbition. Bouw die samen, open, ambitieus, gedreven, met een brede, representatieve, gretige, alerte, geïnspireerde, creatieve, constructief-kritische, vernieuwende, kans- en mogelijkheidsgerichte, verantwoordelijke, bekwame, veilige, sociaal vaardige, rationeel-optimistische groep, in dialoog, op de grote doelen en tactieken, en met lol en tempo. (Het gaat om een vlek op de horizon, niet om een scherpe, uitgewerkte blauwdruk!) Ontwerp en zet de eerste stappen van de weg naar die Grand Dutch VisionMissionAmbition, de Expeditie, samen. Read the waves, ride the waves. Make waves.

Raad 5: Vertel en leef de Grand Dutch VisionMissionAmbition fanatiek, ga de Expeditie, de eerste stappen en verder, geef het goede voorbeeld, nodig uit, daag uit, neem mee, leer en stimuleer, streef en geef, weet en zoek, gedraag je geïnspireerd, gretig en gedreven, wees continu met iedereen in dialoog, wees aanstekelijk, converseer, luister en involveer, coach. En zorg dat elk gesprek, elk plan, elke beslissing, elke keuze, elk initiatief, elke faciliteit, alle middelen en methoden, elk budget, elke goedkeuring, elk meningsverschil, elke afwijzing, elke waardering, elke subsidie, elke beloning, elke promotie, elke demotie, elke twijfel, elke lering, alle steun de Grand Dutch VisionMissionAmbition altijd continu verder uitwerking geven.

Raad 6: Verbind en faciliteer en stimuleer de triple helix van energiek samenwerkende bedrijven, kennisinstellingen en overheid, faciliteer, kopieer en versterk onze krachten & competenties, successen en succesnummers, investeer er in, rehabiliteer onderbenutte krachten, werk aan de nieuwe die nodig zijn voor de Grand Dutch VisionMissionAmbition, en verzacht, omzeil of verwijder de knelpunten, verbind en faciliteer en stimuleer het leren, verbind faciliteer en stimuleer, initieer een growth mindset. Bouw en onderhoud een lean & empowering overheid, die niet 'afpakt' en niet verstikt. Faciliteer en geef steun aan een gretige, opofferingsgezinde, samenwerkende, participerende, hulpvaardige, slagvaardige, creatieve, optimistische, innovatieve, veerkrachtige, bekwame, lerende, bruisende, energieke samenleving, creëer een high potential society, een stimuLerende economie, hou iedereen, het hele land, scherp, gedreven, betrokken, sterk het vertrouwen, verbind en faciliteer en stimuleer, creëer en onderhoud een energieke ruimte.

Zes adviezen voor een succesvol en gelukkig Nederland. Samen Energiek Ondernemen. Vitaal in de Turbulente Stagnatie, vitaal in de Nieuwe Toekomst.

Get. The. VIBEs.

Sprankelen - dat kunnen we veel meer doen!